YEKA Yönetmeliği
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kamu ve hazine arazilerinde elektrik enerjisi üretimine uygun yenilenebilir enerji kaynak alanlarının belirlenmesi, derecelendirilmesi, korunması ve kullanılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, kamu ve hazine arazilerinde elektrik enerjisi üretimine uygun yenilenebilir enerji kaynak alanlarının belirlenmesi, derecelendirilmesi, korunması ve kullanımını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
b) Bakanlıklar Arası Değerlendirme Komisyonu: Yenilenebilir enerji kaynak alanı belirleme çalışmaları kapsamında ilgili kurum/kuruluş temsilcilerinden oluşan komisyonu,
c) Eşik Değer: Yenilenebilir enerji kaynaklarından teknolojik gelişmelere ve ülke ihtiyaçlarına göre ekonomik bir şekilde faydalanabilmek için sahip olması gereken ve Genel Müdürlük tarafından çıkarılan Teknik Kılavuz Tebliği ile belirlenen asgari değerleri,
ç) Genel Müdürlük: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğünü,
d) Kanun: 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunu,
e) Teknik Çalışma: Herhangi bir alanın potansiyel yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak değerlendirilebilmesi için bu kaynağının varlığının tespiti amacı ile yapılan çalışmayı,
f) Teknik Kılavuz Tebliği: Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak işlemlerin ayrıntılı bir şekilde açıklandığı Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak Tebliği,
g) Teknik Çalışma Komisyonu: Yenilenebilir enerji kaynak alanlarındaki kaynağın varlığını ortaya koyan teknik çalışmanın, belirlenen usul ve esaslara göre yapılıp yapılmadığının tespiti amacı ile Genel Müdürlükte oluşturulan komisyonu,
ğ) Yenilenebilir Enerji Kaynağı: Rüzgâr, güneş, biyokütle, dalga, gel-git, akıntı, hidrolik ve jeotermal enerji kaynaklarını,
h) Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA): Kamu ve hazine arazilerinde ülke veya bölge enerji talebinin karşılanmasında önemli katkılarının olacağı bilimsel veya teknik çalışmalarla ortaya konulan geliştirilebilir yenilenebilir enerji kaynaklarından en az birinin yüksek yoğunlukta bulunduğu saha/sahaları,
ı) Yenilenebilir Enerji Kaynak Derecelendirilmesi: Teknolojik, finansal gelişmeler ve ülke ihtiyaçlarına göre yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kaynak, altyapı imkanları ve bu alanlara yapılacak yatırım maliyetlerini de dikkate alarak öncelikli olarak değerlendirilecek yenilenebilir enerji kaynak alanlarının belirlenmesine yönelik metodolojiyi,
i) Yenilenebilir Enerji Terminali (Hub): Yenilenebilir enerji kaynak alanı/alanlarında üretilecek enerjinin ulusal şebekeye aktarılması için optimum yerde ve sayıda kurulacak trafo merkezi/merkezlerini,
ifade eder.
Genel İlkeler ve Komisyonların Oluşturulması
YEKA’ya ilişkin genel ilkeler
MADDE 5 – (1) YEKA ile ilgili olarak aşağıdaki genel ilkelere uyulur.
a) Herhangi bir alanın halihazır durumu tespit edilmeden YEKA olarak değerlendirilmesi yapılamaz. YEKA olması düşünülen alanın güncel durumu teknik çalışma kapsamında değerlendirilir.
b) YEKA’da kaynağın doğallığının muhafaza edilmesi ve devamlılığının sağlanması esastır.
c) YEKA kamu ve hazine arazilerindeki kaynağa ilişkin herhangi bir enerji üretim faaliyetinin yapılabilmesi için lisans alınması zorunludur. Bu alanlarda 2/10/2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik kapsamında işlem yapılamaz.
ç) YEKA ile ilgili teknik ve idari çalışmaları Genel Müdürlük yürütür. Genel Müdürlüğün dışında YEKA çalışması yapmak isteyen valilikler, sanayi ve/veya ticaret odaları ve kalkınma ajansları, yapacakları/yaptıracakları teknik çalışmayı Genel Müdürlüğe sunarlar.
d) Yapılacak olan teknik çalışmanın içeriği ve kapsaması gereken bilgiler Bakanlık tarafından çıkarılacak Teknik Kılavuz Tebliği ile belirlenir.
e) Teknik Çalışma Komisyonu; çalışmayı uygun bulması durumunda, bir rapor hazırlayarak, Genel Müdürlük üzerinden Bakanlıklar Arası Değerlendirme Komisyonuna üye kurumların görüşüne sunar.
f) Genel Müdürlük, Bakanlıklar Arası Değerlendirme Komisyonuna üye kurumlardan gelen değerlendirmeler doğrultusunda YEKA’da gerekli olan revizyonları yapar.
g) Revizyonu yapılan YEKA’ya nihai halinin verilebilmesi için Bakanlıklar Arası Değerlendirme Komisyonunun değerlendirmesine tekrar sunulur.
ğ) Bakanlık, Bakanlıklar Arası Değerlendirme Komisyonu tarafından bir rapor halinde Bakanlığa bildirilen nihai YEKA’yı ilan edilmek üzere Resmî Gazete’ye gönderir.
h) Resmî Gazete’de ilan edilen YEKA imar planlarına re’sen işlenmek üzere Bakanlık tarafından ilgili mercilere bildirilir.
(2) YEKA belirlenmesinde yapılacak teknik çalışmalarda; Genel Müdürlük tarafından yayımlanan potansiyel atlasları, usulüne uygun olarak yapılan/yaptırılan bilimsel çalışmalar veya söz konusu alan içerisinde alanı temsil edecek süre, nitelik ve sayıda ölçüm istasyonundan alınan verilerin kullanılması esastır.
(3) YEKA olarak herhangi bir alanın değerlendirilmeye alınabilmesi için teknik çalışma yapılması zorunludur.
Komisyonların oluşturulması ve görevleri
MADDE 6 – (1) Teknik Çalışma Komisyonlarının oluşturulması ve görevleri ile ilgili olarak aşağıdaki ilkelere uyulur.
a) Teknik Çalışma Komisyonu ilgili meslek alanlarında deneyimli, Genel Müdürlük ve/veya Bakanlığın bağlı ve ilgili kurumlarındaki personelinden seçilir ve en az 5 kişiden oluşur.
b) Teknik Çalışma Komisyonu; valilikler, sanayi ve/veya ticaret odaları ve kalkınma ajansları tarafından YEKA belirlenmesi amacı ile yapılan/yaptırılan teknik çalışmaların Teknik Kılavuz Tebliğinde belirlenen esaslara göre yapılıp yapılmadığını denetler.
(2) Bakanlıklar Arası Değerlendirme Komisyonu üyeleri aşağıda belirtilen kurumların en az Genel Müdür Yardımcısı seviyesinde yöneticilerinden oluşur ve Teknik Çalışma Komisyonunun önerdiği YEKA için kurumsal görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında;
a) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu, 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili yönetmelikleri ile 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, diğer ilgili mevzuat uyarınca kıyı kenar çizgisi, kıyı yapıları imar planları, dolgu planları, mücavir alan, çevre düzeni planı ve imar planı ile yapılaşma yasağı getirilen alanlar, uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış olan alan ve bölgeler, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, doğal sit alanları, sulak alanlar, özel çevre koruma bölgeleri, ve benzeri koruma statüsü bulunan diğer alanlar, 11/3/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili yönetmelikleri kapsamında 6/6/2008 tarihli ve 26898 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde tanımlanan bölge/bölgeler ve alt bölge/alt bölgelerin oluşturulması ve tüm bölgelerde iyi hava kalitesinin sağlanması için alınması gerekli önlemler, stratejik çevresel değerlendirme yapılmış alanlar ile yürütülmekte olan plan ve projeler,
b) Sağlık Bakanlığı; 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılmış olan yönetmelikler ve diğer mevzuat uyarınca çevre ve toplum sağlığının korunmasına yönelik hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
c) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı; mevcut proje veya inşaat halindeki demiryolları, limanlar, havalimanları, havalimanı mania planları, 24/10/2012 tarihli ve 28451 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Haberleşme Seyrüsefer Gözetim Sistemleri Mania Kriterleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre havalimanı mania planı içinde veya dışında bulunan radar, haberleşme ve seyrüsefer elektronik sistemleri mania kriterleri ile hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler ve hava trafik hizmetleri ile ilgili olarak hazırlanan ve yürütülen plan ve projeler,
ç) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 5/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu, 22/11/1984 tarihli ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu ve 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun ve ilgili diğer mevzuata göre su ürünleri üreme ve istihsal sahaları, 1. ve 2. sınıf kuru tarım alanları ile 1., 2., 3. ve 4. sınıf sulu tarım alanları, toplulaştırma parselasyon planları, mera, özel mahsul alanları, gölet, sulama alanları ve drenaj tesisleri ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
d) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı; Maden Kanununa tabi ruhsatlı alanlar ile taş, kum ve bunun gibi yapı malzemesi alanları ile ilgili bilgi ve/veya harita, 10/6/1983 tarihli ve 2840 sayılı Bor Tuzları, Trona ve Asfaltit Madenleri ile Nükleer Enerji Hammaddelerinin İşletilmesini Linyit ve Demir Sahalarının Bazılarının İadesini Düzenleyen Kanun ve 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamındaki bor tuzu ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler, 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu kapsamı ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
e) Kültür ve Turizm Bakanlığı; mevcut, kentsel, arkeolojik ve tarihi sit alanları, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri ile turizm potansiyeli taşıyan alanlar ile ilgili bilgiler ve diğer plan ve projeler,
f) Orman ve Su İşleri Bakanlığı; 1/100.000 veya 1/25.000 ölçekli orman ve ağaçlandırılacak alanlar, muhafaza ormanları, mer’i kanunlar ve uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış tür, alan ve bölgeler, içme ve kullanma suyu temin edilen ve edilmesi planlanan kaynakların korunması, koruma alanları ve koruma esaslarının belirlenmesi maksadıyla yapılan/yapılacak özel hüküm belirleme ve özel planlama çalışmalarında elde edilen bilgiler, haritalar ve bu konuda hazırlanan ve yürütülen diğer çalışmalar,
g) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü; mevcut, inşaat ve proje halindeki sulama alanları, göl, gölet, baraj, baraj rezervuarı, akarsular, yeraltı su kaynakları, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve bunun dışındaki yönetmeliklerde belirtilen içme ve kullanma suyu temin edilen ve edilecek olan su kaynaklarının su toplama havza sınırı ile mutlak, kısa, orta ve birinci ve ikinci kısım uzun mesafeli koruma alanlarının sınırları ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
ğ) Karayolları Genel Müdürlüğü; mevcut, proje ya da inşaat halindeki yollar, çevre yolları, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
h) Meteoroloji Genel Müdürlüğü; hakim rüzgar yönü ve diğer meteorolojik veriler, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
ı) Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ), Türkiye Elektrik İletişim A.Ş. (TEİAŞ) ve Türkiye Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlükleri; mevcut, inşaat ve proje halindeki enerji nakil hatları, enerji tesisleri ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
i) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü; ruhsatlı olmayan maden yataklarının bulunduğu alanlar, jeotermal su kaynakları, jeolojik yapı, fay hattı, diğer benzersiz jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
j) Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) Genel Müdürlüğü; mevcut, inşaat ve proje halindeki boru hatları ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
k) Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü; özel çevre koruma bölgeleri ile bu bölgelerle ilgili çevre düzeni planı ve plan notları ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
l) GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı; GAP kapsamındaki illerde yapılmış nazım imar planı, çevre düzeni planı, plan notları ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
m) İlgili valilik ve/veya belediyeler; idari, imar, mücavir alan sınırları, imar planı ve plan notları, mevcut, inşaat ve proje halindeki sanayi tesisleri ve tesislerin yerleştiği alanlar için hazırlanan plan ve notları, atık su arıtma tesisi, katı atık depolama tesisi, diğer mevzuatla getirilen yasaklar ve kısıtlamalar nedeniyle hiçbir sanayi tesisinin kurulmasına izin verilmeyen alanlar, jeotermal kaynak ve doğal mineralli su arama ve işletme ruhsatı, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan alanlar ile özel kurum ve kuruluşlara belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar ile ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
n) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu; Lisanslı elektrik üretim tesisleri ve projeleri,
o) Milli Savunma Bakanlığı; 18/12/1981 tarihli ve 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamındaki alanlar, NATO Akaryakıt Boru Hatları, haberleşme, seyrüsefer ve radar sistemleri, askeri havalimanı mania planları v.b. projeler,
ö) Milli İstihbarat Teşkilatı; Muhabere ve elektronik istihbarat kapsamındaki sistemler ve tesisler ile diğer plan ve projeler,
p) Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı; 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamındaki iş ve işlemler, su baskını, heyelan ve kaya düşmesi gibi afet risk ve tehlikesine maruz alanlar, bulunduğu deprem kuşağı, ilgili bilgi ve/veya harita, hazırlanan ve yürütülen diğer plan ve projeler,
r) Kalkınma Bakanlığı; ulusal planlar ve planlamalar
gibi konular açısından bir değerlendirme yaparak önerilen kaynak alanı içinde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yatırım yapılamaz alanları koordinatları ve yasal gerekçeleriyle birlikte Genel Müdürlüğe bildirir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YEKA Belirlenmesi ve Derecelendirilmesi, Korunması, Kullanılması, Azami Derecede Yararlanmak İçin Gerekli Altyapının Geliştirilmesi Esas, İlke ve Kriterler
YEKA belirleme ve derecelendirme ilke ve kriterleri
MADDE 7 – (1) YEKA, aşağıdaki özelliklerden bir ya da birkaçını ihtiva eden alanlardır.
a) YEKA Bakanlık tarafından çıkarılacak Teknik Kılavuz Tebliği ile belirlenecek büyüklük ve asgari kurulu güçlerde elektrik üretim tesisinin kurulmasına imkan tanımalıdır.
b) YEKA yenilenebilir enerji kaynak türüne göre Teknik Kılavuz Tebliği ile belirlenen eşik değerleri sağlamalı ve yenilenebilir enerji kaynağının varlığı teknik çalışma ile ortaya konulmalıdır.
c) Eşik değer analizleri teknolojik gelişmeler ve ülke ihtiyaçlarına göre Genel Müdürlük tarafından değiştirilebilir.
ç)YEKA belirlenmesine engel olacak nitelikte ilgili kurum veya kuruluşların söz konusu alan üzerinde kısıtlayıcı bir proje, çalışma, uygulama veya bir işlevi olmamalıdır.
d) Genel Müdürlük, metodolojisi Teknik Kılavuz Tebliği ile belirlenecek yöntemi kullanarak YEKA’yı derecelendirir ve öncelikli olarak değerlendirilecek kaynak alanlarını belirler.
e) Teknik Kılavuz Tebliği ile belirlenen diğer kriterleri karşılamalıdır.
YEKA’nın korunmasına ilişkin esas ve ilkeler
MADDE 8 – (1) YEKA’nın korunmasına ilişkin aşağıda yer alan usul ve esaslara uyulur.
a) Bu Yönetmelik kapsamında belirlenerek Resmî Gazete’de ilan edilen alanlardaki yenilenebilir enerji kaynağının karakteristik değerlerini değiştirebilecek her türlü proje ve planların hazırlık safhasında Genel Müdürlüğün görüşünün alınması şarttır.
b) YEKA içinde ve birbirine komşu kaynak alanları arasında koridorlar tesis edilebilir.
c) YEKA’da ulusal güvenlik ve kamu yararı bulunduran haller dışında bu kaynaktan yararlanmayı engelleyici nitelikte işlem tesis edilemez. Ancak YEKA olarak ilan edilen alanların korunmasına yönelik alanın ekolojik, fiziki ve teknik özelliklerine göre talep edilebilcek ek tedbirler Bakanlığın uygun görüşü alınarak uygulanabilir.
YEKA’nın kullanılmasına ilişkin esas ve ilkeler
MADDE 9 – (1) YEKA’nın kullanılmasında aşağıda yer alan usul ve esaslara uyulur.
a) YEKA, 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve 2/11/2013 tarihli ve 28809 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kapsamında kullandırılır.
b) YEKA’da yapılacak parselasyon ile oluşturulacak değişik mekanik güçlerdeki projeler Bakanlık ve/veya yetkilendireceği kurum kuruluşlar tarafından 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili yönetmelikleri çerçevesinde yapılacak yarışma ile tüzel kişilere tahsis edilir.
YEKA’dan azami derecede yararlanabilmek için gerekli altyapının geliştirilmesine yönelik kurum ve kuruluşların sorumluluklarına ilişkin esas ve ilkeler
MADDE 10 – (1) YEKA’dan verimli bir şekilde yararlanılabilmesine yönelik olarak bu alanların lisanslı elektrik enerjisi üretimi tesislerine kullandırılmasını özendirmek için ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından aşağıda belirtilen ilke ve esaslara azami derecede uyulur.
a) Genel Müdürlük YEKA’yı optimum büyüklüklerde kaynağa göre parselleri ve kurulu güçleri belirler, gerekli ölçüm ve ön fizibilite çalışmalarını yapar/yaptırır.
b) Arazi izinlerinin alınmasında prosedürü azaltıcı yönde çalışmalar yapar.
c) Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü, YEKA’nın enerji potansiyelini yük merkezlerine aktarmak için söz konusu alanı bir yenilenebilir enerji terminal olarak değerlendirip lisanslanacak projeler doğrultusunda elektrik altyapı planlarını hazırlar, gerekli tesislerin yapımını Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü ile Kullanıcı arasında imzalanan bağlantı anlaşmalarını müteakip gerçekleştirir.
ç) Genel Müdürlük YEKA’nın ulaşım altyapısının iyileştirilmesi yönünde girişimlerde bulunur.
Geçici ve Son Hükümler
Halihazırdaki enerji ihtisas endüstri alanları
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce YEKA kapsamına giren alana sahip kamu kurum ve kuruluşları Bakanlığa başvurarak alanın YEKA kapsamında işlem görmesini teminen başvuruda bulunur.
(2) Başvuruda 1/25000 ve 1/5000 ölçekli harita üzerine işlenmiş alan, yapılmış ise kaynaklara göre parsel bilgileri, teknik çalışma v.b. bilgiler basılı ve elektronik ortamda dosyalanarak Bakanlığa sunulur.
Yürürlük
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.
